Almanya'da Oturum İzni

Almanya’da uzun süreli ikamet etmek isteyenler oturum izni almakla yükümlüdürler.

Almanya’da 4 çeşit oturum izni vardır.

1.Oturum İzni (Aufenthaltserlaubnis)
Standart oturum izninin süresi sınırlandırılmış olup Almanya’da hangi sebeple bulunduğuna ve oturum izni talebinin amacına bağlıdır. Aşağıdaki niteliklere sahip kişiler sınırlı oturum izni alabilirler:

Almanya’da çalışma amacıyla gidenler

Mesleki eğitim alanlar

Uluslararası hukuk veya insani nedenlerle sığınma talebinde bulunanlar

Ailevi nedenlerle göç edenler

Alman uyruğundan çıkan ancak Almanya’ya geri dönüş yapan yabancı uyruklular

AB ülkelerinden birinde sürekli (kalıcı) oturum iznine sahip olanlar

Üçüncü ülke vatandaşları sadece standart oturum izninin kapsamında belirtildiği üzere Almanya’da çalışabilirler.

2. Yerleşim İzni (Niederlassungserlaubnis)
Çalışma iznini de içeren Almanya yerleşim izni süresiz olarak verilir. Yerleşim iznine sahip olmak için aşağıdaki kriterler gerekmektedir.

Almanya’da en az 5 yıllık oturum izninizin bulunması,

Yerleşim izni başvurusunda bulunan kişinin kendisinin ve ailesinin maddi geçimini sağlayabilecek durumda olması.

Almancaya yeterince hakim olması

Sabıka kaydının olmaması

Yüksek vasıflı meslek sahipleri ikamet süresi kriteri daha az dikkate alınabilir.

AB Mavi Kart sahipleri de yaklaşık 2 yıl sonra yerleşim izni başvurusunda bulunabilirler.

3.AB Kalıcı Oturum İzni
Avrupa Birliği Kalıcı Oturum İzni süresiz mahiyettedir ve Almanya’da çalışma iznini de içerir. AB Kalıcı Oturum İzninin verilme şartları Almanya Yerleşim İzninin koşullarıyla benzerlik gösterir. AB kalıcı Oturum İzni diğer AB ülkelerinde serbest dolaşım hakkının da içerir ve Avrupa Birliği üye ülkelerinde oturum izni alma hakkı da tanır ancak bu oturum izni süreli olup belli bir tarih aralığını kapsar.

4.AB Mavi Kart
AB vatandaşı olmayan üçüncü ülke vatandaşları yüksek nitelik gerektiren bir mesleğe sahip ve o işte çalışma amacıyla Almanya’ya geliyorsa ve yüksek öğrenim amacıyla başka bir oturum izniyle Almanya’da ikamet edecekse AB Mavi Kart başvurusunda bulunabilirler.

Avrupa Birliği ikamet izninde, Avrupa Birliği üye ülkelerden biri tarafından tanzim edilmiş Mavi Kart hamili olması ve yabancının Avrupa Birliği üye ülkesinde Mavi Kartı ile asgari olarak 18 ay ikamet etmesi ve 2 yıldan beri Mavi Kart sahibi olması gerekmektedir. Oturma izni Almanya’nın genelinde geçerli olmak üzere verilmektedir. İkamet izni Schengen Uygulama Anlaşması hükümlerine göre 90 günü aşmamak kaydıyla Schengen anlaşmasına taraf ülkelerde de geçerlidir.

Oturum izni talebinde bulunan kişi, önemli ekonomik yararın olacağı düşünülen veya bölgesel ihtiyacın bulunduğu bölgelerde iş istihdamı sağlayacaksa kişiye bağımsız çalışma amaçlı oturum izni verilebilir. Oturma izni talebi değerlendirilirken yabancının girişimcilik tecrübesi, yatırılacak sermayenin miktarı, uygulamaya konacak işin istihdama ve meslek eğitimine etkileri ve teknolojik yenilik çalışmalarına katkıları açısından değerlendirilir.

45 yaşından büyük yabancılar, ancak uygun bir yaşlılık güvencesine sahip olmaları halinde oturma izni alırlar. Oturma izni en fazla 3 yıl süreyle verilmektedir. 3 yıl sonra yabancının planladığı işi bir şekilde gerçekleştiriş ve geçimini ve kendisiyle birlikte yaşayan aile bireylerinin geçimini sağlaması halinde yerleşme izni verilmektedir.

İltica talebinde bulunmuş olan bir yabancıya iltica işlemlerinin nihai olarak sonuçlanmasından önce ikamet izni verilmesi ve yasal hak sahipliği dışında sadece en yüksek eyalet merciinin muvafakatıyla ve ancak Almanya’nın çıkarlarının gözetilmesi halinde iltica talebinde bulunan kişiye ikamet izni verilmektedir.

Öğrenim Amaçlı Almanya Oturum İzni

Yabancı uyruklu vatandaşa eğitim amacıyla Almanya’da ikamet ediyorsa oturum izni verilmektedir. Yüksek öğrenim amacı yüksek öğrenime hazırlayan dil kursları ile dil programlarını da içermektedir. Yüksek öğrenim amaçlı oturum izni öğrencinin üniversiteye resmi olarak kayıt yaptırdığı durumlarda geçerlidir. Yabancı öğrencilere oturum izni aşamasında öğrencinin Almancası da göz önünde bulundurulmaktadır. Fakat Almanca dil hazırlık eğitimi verilen üniversitelere kayıt yaptırmış öğrencilerde bu koşul aranmaz. Yüksek öğrenim amaçlı oturma izninin geçerlilik süresi, ilk verildiğinde ve uzatıldığında en az 1 yıl öğrenim ve yüksek öğrenimine hazırlayan önlemler sırasında süre 2 yılı geçmemelidir. Öngörülen bağımsız çalışma faaliyeti, yüksek okul öğreniminde edinilen bilgilerle ya da bir araştırmacının veya bilim insanının faaliyetiyle bir ilgisi olduğunu belli etmelidir.

Öğrenim başvurusu amaçlı ikamet izni en fazla 9 aydır. Uzun süreli öğrenim amaçlı Almanya’ya gelenlere başka bir ikamet amacı için oturum izni verilmemekte veya başka bir amaç için öğrencinin oturum izni uzatılmamaktadır. Öğrenciler için talep edilen oturum izni yabancı öğrencilere 120 tam günü ve 240 günü geçmeyen çalışma hakkı tanır. Yabancı ülke vatandaşına yüksek öğrenime hazırlık amaçlı olmayan dil kurslarına katılmak için de oturma izni verilmektedir. Bu durumlarda dil kursunun süresi dikkate alınır.

Başka bir Avrupa Topluluğu üye ülkesi tarafından kendisine Avrupa Konseyinin 13 Aralık 2004 tarihli direktifiyle Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Yüksek Öğrenime Kabul Edilmelerine veya Öğrenci Mübadelesine ya da ücretsiz mesleki eğitime ya da gönüllü hizmetlere katılanlara süreli oturum izni verilebilmektedir.

Evlilik Birliği Sebebiyle Almanya Oturum İzni

Evlilik Birliği sebebiyle Almanya’ya giden kişi vakit geçirmeden yabancılar dairesine gitmeli ve oturma izni talebinde bulunmalıdır. Eş durumundan dolayı elde edilen oturum izninin süresi 3 yıldır. 3 yılın sonunda oturma izninin süresi uzatılmalıdır. Bu üç yıllık süre evlilik birliğinin başladığı günden değil oturma izninin alındığı günden itibaren geçerlidir. Eşten bağımsız oturma izni; evliliğe bağlı oturma izni evliliğin son bulmasıyla biter. Eşten bağımsız oturma izni en az 3 yıllık yasal evlilik süresinden sonra talep edilebilir. Eşten bağımsız oturma izni; eşin vefatıyla, Alman vatandaşı bir çocuğa sahip olmak ya da 1 yıl boyunca aynı işverene bağlı olarak çalışıyor olmak (en az 450 €’luk sigortalı iş) koşullarının sağlanması halinde verilmektedir. Yabancı uyruklu eşin uyum kurslarına katılarak Almanca öğrenmeye devam etmesi gerektiğinden en fazla 1 yıl süreli oturum izni (Aufenthaltserlaubnis) verilir.

Evlilik durumuyla oturma izni talebinde bulunan her iki eşin de 18 yaşını doldurmuş olması, asgari düzeyde Almanca bilgisine (A1) sahip olması, Almanya’daki eşin en az 1 yıl oturum iznine sahip olması, kişilerin dilekçe tarihinde evli olması, barınma ve yaşam masraflarının yeterli gelirle beyan edilmesi gerekmektedir.
Yasal olarak 16 yaşından küçük çocuklar ebeveynleriyle yaşamak amacıyla Almanya’ya gelebilirler. 16 ve 17 yaşındaki çocuklar ebeveynleriyle birlikte gelmeleri halinde süreli oturma izni alabilirler.

Evlilik Birliği sebebiyle Süresiz Oturma izni (Niederlassungserlaubnis) için başvuru sahibinin Federal Almanya’da 5 yıldan beri resmen oturuyor olması (Eş Alman ise, ya da serbest çalışıyorsa, mavi kartla Almanya’ya gelmişse 3 yıl), eşlerden en az birinin Almanya’da 60 ay sigortalı olarak bir işte çalışmış olması, her iki eşin de sicilinin temiz olması, başvuru sahibinin süresiz çalışma iznine sahip olması, yeterli düzeyde Almanca Bilgisine (B1) ve mesleki bilgisine sahip olması, Almanya’da hukuk, toplum düzeni ve yaşam koşulları hakkında temel bilgi sahibi olması, 60 saatlik kursu başarıyla tamamlamış olması (Orientierungskurs), 1 yıllık ikamet süresini Almanya’da geçmiş olması gerekmektedir.

Almanya Oturum İzninin Uzatılması

Yabancı ülke vatandaşının Almanya’ya girişinden sonra Yabancılar Dairesi tarafından verilmiş veya süresi uzatılmış bir ikamet izni kanun hükümlerine bağlı olarak uzatılabilir. Almanya Oturma İzni uzatılmadan önce yabancının bir uyum kursuna düzenli olarak katılma yükümlülüğüne uyup uymadığı tespit edilir. Yabancının, 44a maddesinin 1’nci fıkrası 1’nci cümlesine göre bir uyum kursuna düzenli olarak katılma yükümlülüğünü ihlal etmesi halinde bu durum, oturma izninin uzatılmasına ilişkin karar verilirken dikkate alınır. Oturma izninin uzatılması hususunda karar verilirken, başvuru sahibinin yasal ikametinin süresi ve yabancının Federal Almanya’da yasal olarak ikamet eden aile fertleri için ortaya çıkacak sonuçlar dikkate alınır. Yabancının uyum kursuna düzenli olarak katılma koşulunun bulunması halinde, kişi uyum kursunu başarılı şekilde tamamlayamazsa veya toplumsal, sosyal yaşama başka türlü uyum sağladığını ispat etmediği sürece oturma izni her defasında asgari olarak 1 yıl uzatılır.